Poem69

Poem69

به مهراب و دستان رسيد اين سخن

کـه شاه و سپهبد فگـندند بـن

خروشان ز کابل هـمي رفـت زال

فروهشتـه لـفـج و برآورده يال

هـمي گـفـت اگر اژدهاي دژم

بيايد کـه گيتي بـسوزد بـه دم

چو کابلـسـتان را بخواهد بـسود

نخـسـتين سر مـن بـبايد درود

بـه پيش پدر شد پر از خون جـگر

پر انديشـه دل پر ز گـفـتار سر

چو آگاهي آمد بـه سام دلير

کـه آمد ز ره بـچـه نره شير

همـه لـشـکر از جاي برخاستند

درفـش فريدون بياراسـتـند

پذيره شدن را تـبيره زدند

سـپاه و سـپـهـبد پذيره شدند

همـه پشت پيلان به رنگين درفش

بياراسـتـه سرخ و زرد و بنفـش

چو روي پدر ديد دسـتان سام

پياده شد از اسـپ و بـگذارد گام

بزرگان پياده شدند از دو روي

چـه سالارخواه و چـه سالارجوي

زمين را بـبوسيد زال دلير

سـخـن گـفـت با او پدر نيز دير

نشـسـت از بر تازي اسپ سمند

چو زرين درخشنده کوهي بـلـند

بزرگان هـمـه پيش او آمدند

بـه تيمار و با گـفـت و گو آمدند

کـه آزرده گشتـسـت بر تو پدر

يکي پوزش آور مـکـش هيچ سر

چـنين داد پاسخ کزين باک نيست

سرانـجام آخر به جز خاک نيست

پدر گر بـه مـغز اندر آرد خرد

هـمانا سـخـن بر سخن نگذرد

و گر برگشايد زبان را به خـشـم

پس از شرمش آب اندر آرم به چشم

چـنين تا بـه درگاه سام آمدند

گـشاده‌دل و شادکام آمدند

فرود آمد از باره سام سوار

هـم اندر زمان زال را داد بار

چو زال اندر آمد بـه پيش پدر

زمين را بـبوسيد و گـسـترد بر

يکي آفرين کرد بر سام گرد

وزاب دو نرگس همي گـل سـترد

کـه بيدار دل پـهـلوان شاد باد

روانـش گراينده داد باد

ز تيغ تو الـماس بريان شود

زمين روز جـنـگ از تو گريان شود

کـجا ديزه تو چـمد روز جـنـگ

شـتاب آيد اندر سـپاه درنـگ

سـپـهري کـجا باد گرز تو ديد

هـمانا سـتاره نيارد کـشيد

زمين نـسـپرد شير با داد تو

روان و خرد کـشـتـه بـنياد تو

هـمـه مردم از داد تو شادمان

ز تو داد يابد زمين و زمان

مـگر مـن کـه از داد بي‌بهره‌ام

و گرچـه بـه پيوند تو شـهره‌ام

يکي مرغ پرورده‌ام خاک خورد

بـه گيتي مرا نيست با کس نـبرد

ندانـم هـمي خويشتـن را گناه

کـه بر من کسي را بران هست راه

مـگر آنـکـه سام يلستـم پدر

و گر هـسـت با اين نژادم هـنر

ز مادر بزادم بينداخـتي

بـه کوه اندرم جايگـه ساخـتي

فـگـندي بـه تيمار زاينده را

بـه آتـش سـپردي فزاينده را

ترا با جهان آفرين نيست جـنـگ

کـه از چه سياه و سپيدست رنگ

کـنون کـم جـهان آفرين پروريد

بـه چشـم خدايي به من بنگريد

ابا گـنـج و با تخـت و گرز گران

ابا راي و با تاج و تـخـت و سران

نشستـم بـه کابـل به فرمان تو

نـگـه داشـتـم راي و پيمان تو

کـه گر کينـه جويي نيازارمـت

درخـتي کـه کشتي به بار آرمت

ز مازندران هديه اين ساخـتي

هـم از گرگـساران بدين تاخـتي

کـه ويران کـني خان آباد مـن

چـنين داد خواهي همي داد مـن

مـن اينـک بـه پيش تو استاده‌ام

تـن بـنده خـشـم ترا داده‌ام

بـه اره ميانـم بدو نيم کـن

ز کابـل مـپيماي با من سخـن

سپـهـبد چو بشـنيد گفتار زال

برافراخـت گوش و فرو برد يال

بدو گفـت آري همينست راسـت

زبان تو بر راسـتي بر گواسـت

هـمـه کار مـن با تو بيداد بود

دل دشـمـنان بر تو بر شاد بود

ز مـن آرزو خود همين خواسـتي

بـه تنـگي دل از جاي برخاستي

مـشو تيز تا چاره کار تو

بـسازم کـنون نيز بازار تو

يکي نامـه فرمايم اکنون بـه شاه

فرستـم به دست تو اي نيک‌خواه

سـخـن هر چـه بايد به ياد آورم

روان و دلـش سوي داد آورم

اگر يار باشد جـهاندار ما

بـه کام تو گردد هـمـه کار ما

نويسـنده را پيش بـنـشاندند

ز هر در سخـنـها هـمي راندند

سرنامـه کرد آفرين خداي

کجا هست و باشد هميشه به جاي

ازويست نيک و بد و هست و نيست

هـمـه بـندگانيم و ايزد يکيست

هر آن چيز کو ساخـت اندر بوش

بران اسـت چرخ روان را روش

خداوند کيوان و خورشيد و ماه

وزو آفرين بر مـنوچـهر شاه

بـه رزم اندرون زهر ترياک سوز

بـه بزم اندرون ماه گيتي فروز

گراينده گرز و گـشاينده شـهر

ز شادي به هر کس رساننده بـهر

کشـنده درفـش فريدون به جنگ

کـشـنده سرافراز جنـگي پلنگ

ز باد عـمود تو کوه بـلـند

شود خاک نعل سرافشان سمـند

هـمان از دل پاک و پاکيزه کيش

به آبشخور آري همي گرگ و ميش

يکي بـنده‌ام من رسيده بـه جاي

بـه مردي بشسـت اندر آورده پاي

هـمي گرد کافور گيرد سرم

چـنين کرد خورشيد و ماه افـسرم

ببـسـتـم ميان را يکي بنده‌وار

ابا جاودان ساخـتـم کارزار

عـنان پيچ و اسپ افگـن و گرزدار

چو من کس نديدي بـه گيتي سوار

بـشد آب گردان مازندران

چو مـن دست بردم بـه گرز گران

ز مـن گر نبودي به گيتي نـشان

برآورده گردن ز گردن کـشان

چـنان اژدها کو ز رود کـشـف

برون آمد و کرد گيتي چو کـف

زمين شـهر تا شهر پـهـناي او

هـمان کوه تا کوه بالاي او

جـهان را ازو بود دل پر هراس

هـمي داشتندي شب و روز پاس

هوا پاک ديدم ز پرندگان

هـمان روي گيتي ز درندگان

ز تفش همي پر کرگس بسوخـت

زمين زير زهرش هـمي برفروخـت

نـهـنـگ دژم بر کـشيدي ز آب

بـه دم درکشيدي ز گردون عـقاب

زمين گـشـت بي‌مردم و چارپاي

همـه يکـسر او را سپردند جاي

چو ديدم که اندر جهان کـس نـبود

کـه با او همي دست يارست سود

بـه زور جـهاندار يزدان پاک

بيفـگـندم از دل همه ترس و باک

ميان را ببستـم بـه نام بـلـند

نشـسـتـم بران پيل پيکر سمند

بـه زين اندرون گرزه گاوسر

بـه بازو کـمان و به گردن سـپر

برفـتـم بـسان نـهـنـگ دژم

مرا تيز چـنـگ و ورا تيز دم

مرا کرد پدرود هرکو شـنيد

کـه بر اژدها گرز خواهـم کـشيد

ز سر تا به دمـش چو کوه بـلـند

کشان موي سر بر زمين چون کمند

زبانـش بـسان درخـتي سياه

ز فر باز کرده فـگـنده بـه راه

چو دو آبگيرش پر از خون دو چشـم

مرا ديد غريد و آمد بـه خـشـم

گـماني چـنان بردم اي شـهريار

کـه دارم مـگر آتـش اندر کـنار

جـهان پيش چشمم چو دريا نمود

بـه ابر سيه بر شده تيره دود

ز بانـگـش بـلرزيد روي زمين

ز زهرش زمين شد چو درياي چين

برو بر زدم بانـگ برسان شير

چـنان چون بود کار مرد دلير

يکي تير الـماس پيکان خدنـگ

بـه چرخ اندرون راندم بي‌درنـگ

چو شد دوخته يک کران از دهانـش

بـماند از شگفتي به بيرون زبانش

هـم اندر زمان ديگري همـچـنان

زدم بر دهانـش بـپيچيد ازان

سديگر زدم بر ميان زفرش

برآمد همي جوي خون از جـگرش

چو تـنـگ اندر آورد با مـن زمين

برآهـخـتـم اين گاوسر گرزکين

بـه نيروي يزدان گيهان خداي

برانگيخـتـم پيلـتـن را ز جاي

زدم بر سرش گرزه گاو چـهر

برو کوه باريد گـفـتي سـپـهر

شکستـم سرش چون تن ژنده پيل

فرو ريخـت زو زهر چون رود نيل

به زخمي چنان شد که ديگر نخاست

ز مغزش زمين گشت باکوه راسـت

کـشـف رود پر خون و زرداب شد

زمين جاي آرامـش و خواب شد

همـه کوهـساران پر از مرد و زن

هـمي آفرين خواندندي بـمـن

جـهاني بران جـنـگ نـظاره بود

کـه آن اژدها زشـت پـتياره بود

مرا سام يک زخـم ازان خواندند

جـهان زر و گوهر برافـشاندند

چو زو بازگشتـم تـن روشـنـم

برهـنـه شد از نامور جوشـنـم

فرو ريخـت از باره بر گـسـتوان

وزين هـسـت هر چند رانـم زيان

بران بوم تا ساليان بر نـبود

جز از سوخـتـه خار خاور نـبود

چـنين و جزين هر چـه بوديم راي

سران را سرآوردمي زير پاي

کـجا مـن چـمانيدمي بادپاي

بـپرداخـتي شير درنده جاي

کـنون چـند سالست تا پشت زين

مرا تختـگاه است و اسپـم زمين

هـمـه گرگـساران و مازنداران

بـه تو راسـت کردم بـه گرز گران

نـکردم زماني برو بوم ياد

ترا خواسـتـم راد و پيروز و شاد

کـنون اين برافراخـتـه يال مـن

هـمان زخـم کوبـنده کوپال من

بدان هـم که بودي نماند هـمي

بر و گردگاهـم خـماند هـمي

کمـندي بينداخت از دست شست

زمانـه مرا باژگونـه بـبـسـت

سـپرديم نوبـت کـنون زال را

کـه شايد کـمربـند و کوپال را

يکي آرزو دارد اندر نـهان

بيايد بـخواهد ز شاه جـهان

يکي آرزو کان به يزدان نـکوسـت

کـجا نيکويي زير فرمان اوسـت

نـکرديم بي‌راي شاه بزرگ

کـه بـنده نـبايد که باشد سترگ

هـمانا کـه با زال پيمان مـن

شـنيدسـت شاه جـهان‌بان من

کـه از راي او سر نپيچم بـه هيچ

درين روزها کرد زي مـن بـسيچ

بـه پيش مـن آمد پر از خون رخان

همي چاک چاک آمدش ز استخوان

مرا گـفـت بردار آمـل کـني

سزاتر کـه آهنـگ کابـل کـني

چو پرورده مرغ باشد بـه کوه

نـشاني شده در ميان گروه

چـنان ماه بيند بـه کابلـسـتان

چو سرو سهي بر سرش گلسـتان

چو ديوانـه گردد نباشد شگـفـت

ازو شاه را کين نـبايد گرفـت

کـنون رنـج مهرش به جايي رسيد

کـه بخشايش آرد هر آن کش بديد

ز بـس درد کو ديد بر بي‌گـناه

چـنان رفت پيمان که بشنيد شاه

گـسي کردمـش با دلي مستمند

چو آيد بـه نزديک تخـت بـلـند

هـمان کـن که با مهتري در خورد

ترا خود نياموخـت بايد خرد

چو نامه نوشتند و شد راي راسـت

سـتد زود دستان و بر پاي خاست

چو خورشيد سر سوي خاور نـهاد

نـخـفـت و نياسود تا بامداد

چو آن جامه‌ها سوده بفگند شـب

سـپيده بـخـنديد و بگـشاد لب

بيامد بـه زين اندر آورد پاي

برآمد خروشيدن کره ناي

بـه سوي شهنـشاه بنـهاد روي

ابا نامـه سام آزاده خوي