Poem588

Poem588

چو شيروي بنشست برتخـت ناز

بـه سر برنـهاد آن کيي تاج آز

برفـتـند گوينده ايرانيان

برو خواندند آفرين کيان

همي‌گـفـت هريک به بانگ بلند

کـه اي پر هنر خسرو ارجمـند

چـنان هم که يزدان تو را داد تاج

نشسـتي بـه آرام بر تخت عاج

بـماناد گيتي بـه فرزند تو

چـنين هم به خويشان و پيوند تو

چـنين داد پاسخ بديشان قـباد

کـه هـمواره پيروز باشيد و شاد

نـباشيم تا جاودان بد کـنـش

چـه نيکو بود داد باخوش منـش

جـهان رابداريم با ايمـني

بـبريم کردار آهرمـني

ز بايسـتـه‌تر کار پيشي مرا

کـه افزون بود فرو خويشي مرا

پيامي فرسـتـم بـه نزد پدر

بـگويم بدو اين سخن در بـه در

ز ناخوب کاري کـه او را ندسـت

برين گونه کاري به پيش آمدسـت

بـه يزدان کند پوزش او از گـناه

گراينده گردد بـه آيين و راه

بـپردازم آن گـه به کار جـهان

بـکوشـم بـه داد آشکار و نهان

بـه جاي نـکوکار نيکي کـنيم

دل مرد درويش رانـشـکـنيم

دوتـن بايدم راد و نيکوسـخـن

کـجا ياد دارم کارکـهـن

بدان انجمن گفت کاين کارکيسـت

ز ايرانيان پاک و بيدار کيسـت

نـمودند گردان سراسر به چشم

دو اسـتاد را گر نگيرند خـشـم

بدانـسـت شير وي که ايرانيان

کر ابر گزينـند پاک از ميان

چو اشـتاد و خراد برزين پير

دو دانا و گوينده و يادگير

بديشان چنين گفت کاي بـخردان

جـهانديده و کارکرده ردان

مداريد کار جـهان را بـه رنـج

کـه از رنـج يابد سرافراز گنـج

دو دانـنده بي‌کام برخاسـتـند

پر از آب مژگان بياراسـتـند

چو خراد بر زين و اشتاگشسـپ

به فرمان نشستند هر دو بر اسپ

بديشان چنين گفت کز دل کـنون

بـه بايد گرفتـن ره طيسـفون

پيامي رسانيد نزد پدر

سـخـن يادگيري همـه در بدر

بـگويي کـه ما رانبد اين گـناه

نـه ايرانيان رابد اين دسـتـگاه

کـه بادا فره ايزدي يافـتي

چو از نيکوي روي بر تافـتي

يکي آنـک ناباک خون پدر

نريزد ز تـن پاک زاده پـسر

نـباشد هـمان نيز هم داستان

که پيشش کسي گويد اين داستان

دگر آنـک گيتي پر از گنج تسـت

رسيده بـهر کشوري رنج تسـت

نـبودي بدين نيز هـم داسـتان

پر از درد کردي دل راسـتان

سديگر کـه چـندان دلير و سوار

کـه بود اندر ايران هـمـه نامدار

نـبودند شادان ز فرزند خويش

ز بوم و برو پاک پيوند خويش

يکي سوي چين بد يکي سوي روم

پراگـنده گشتـه بـهر مرز و بوم

دگر آنـک قيصر بـجاي تو کرد

ز هر گونـه از تو چـه تيمار خورد

سـپـه داد و دخـتر تو را داد نيز

هـمان گنـج و با گنج بسيار چيز

هـمي‌خواسـت دار مسيحا بروم

بدان تا شود خرم آباد بوم

بـه گنج تو از دار عيسي چه سود

که قيصر به خوبي همي شاد بود

ز بيچارگان خواستـه بـسـتدي

ز نـفرين بروي تو آمد بدي

ز يزدان شـناس آنـچ آمدت پيش

بر انديش زان زشـت کردار خويش

بدان بد کـه کردي بهانه مـنـم

سـخـن را نخست آستانه منم

بـه يزدان که از من نبد اين گـناه

نجستـم که ويران شود گاه شاه

کـنون پوزش اين همـه بازجوي

بدين نامداران ايران بـگوي

ز هر بد که کردي بـه يزدان گراي

کـجا هسـت بر نيکوي رهنماي

مـگر مر تو را او بود دسـتـگير

بدين رنـجـهايي کـه بودت گزير

دگر آنـک فرزند بودت دو هشـت

شب و روز ايشان به زندان گذشت

بدر بر کسي ايمن از تو نخـفـت

ز بيم تو بگذاشتندي نـهـفـت

چو بـشـنيد پيغام او اين دو مرد

برفـتـند دلـها پر از داغ و درد

برين گونـه تا کـشور طيسـفون

هـمـه ديده پرآب و دل پر ز خون

نشـسـتـه بدر بر گلينوش بود

کـه گفتي زمين زو پر از جوش بود

همـه لشـکرش يک سر آراسته

کـشيده هـمـه تيغ و پيراسته

ابا جوشـن و خود بستـه ميان

هـمان تازي اسپان ببر گستوان

بـه جنگ اندرون گرز پولاد داشت

همـه دل پر از آتش و باد داشت

چو خراد به رزين و اشتاگشسـپ

فرود آمدند اين دو دانا ازاسـپ

گـلينوش بر پاي جست آن زمان

ز ديدار ايشان بـه بد شادمان

بـجايي کـه بايست بنشاندشان

هـمي مـهـتر نامور خواندشان

سخـن گوي خراد به رزين نخست

زبان را به آب دليري بشـسـت

گـلينوش را گـفـت فرخ قـباد

بـه آرام تاج کيان برنـهاد

بـه ايران و توران و روم آگهيست

که شيروي بر تخت شاهنشهيست

تواين جوشن و خود و گبر و کـمان

چـه داري همي کيستت بد گمان

گـلينوش گفت اي جهانديده مرد

بـه کام تو بادا هـمـه کارکرد

کـه تيمار بردي ز نازک تـنـم

کـجا آهـنين بود پيراهـنـم

برين مـهر بر آفرين خوانـمـت

سزايي کـه گوهر برافشانمـت

نـباشد بـه جز خوب گفـتار تو

کـه خورشيد بادا نـگـهدار تو

بـه کاري کجا آمدستي بـگوي

پـس آنگه سخنهاي من بازجوي

چـنين داد پاسـخ که فرخ قـباد

بـه خـسرو مرا چـند پيغام داد

اگر باز خواهي بـگويم هـمـه

پيام جـهاندار شاه رمـه

گـلينوش گفـت اين گرانمايه مرد

کـه داند سخنها همـه ياد کرد

ز ليکـن مرا شاه ايران قـباد

بـسي اندرين پـند و اندرز داد

کـه همداستاني مکن روز و شب

که کس پيش خسرو گشايد دو لب

مـگر آنـک گـفـتار او بشنوي

اگرپارسي گويد ار پـهـلوي

چـنين گفت اشتاد کاي شادکام

مـن اندر نـهاني ندارم پيام

پياميسـت کان تيغ بار آورد

سر سرکـشان در کـنار آورد

تو اکـنون ز خـسرو برين بارخواه

بدان تا بـگويم پيامـش ز شاه

گـلينوش بشنيد و بر پاي جست

همـه بـندها رابهـم برشکست

بر شاه شد دست کرده بـکـش

چـنا چون بـبايد پرستار فـش

بدو گـفـت شاها انوشـه بدي

مـبادا دل تو نژند از بدي

چو اشتاد و خراد به رزين بـه شاه

پيام آوريدند زان بارگاه

بخـنديد خـسرو بـه آواز گفت

که اين راي تو با خرد نيست جفت

گرو شهريارسـت پس مـن کيم

درين تـنـگ زندان ز بـهر چيم

که از من همي بار بايدت خواست

اگر کژ گويي اگر راه راسـت

بيامد گـلينوش نزد گوان

بگـفـت اين سخن گفتن پهلوان

کـنون دست کرده بکش در شويد

بـگوييد و گـفـتار او بشـنويد

دو مرد خردمـند و پاکيزه‌گوي

بـه دسـتار چيني بپوشيد روي

چو ديدند بردند پيشـش نـماز

بـبودند هر دو زماني دراز

جـهاندار بر شاد و رد بزرگ

نوشته همه پيکرش ميش و گرگ

هـمان زر و گوهر برو بافـتـه

سراسر يک اندر دگر تافـتـه

نـهاليش در زير ديباي زرد

پـس پـشـت او مسند لاژورد

بـهي تـناور گرفتـه بدسـت

دژم خفتـه بر جايگاه نشسـت

چوديد آن دو مرد گرانـمايه را

بـه دانايي اندر سرمايه را

از آن خفتگي خويشتن کرد راست

جـهان آفرينـنده را يار خواست

بـه بالين نهاد آن گرامي بـهي

بدان تا بـپرسيد ز هر دو رهي

بهي زان دو بالش به نرمي بگشت

بي‌آزار گردان ز مرقد گذشـت

بدين گونـه تا شاد ورد مـهين

همي‌گشـت تاشد به روي زمين

بـه پوييد اشـتاد و آن برگرفـت

به ماليدش از خاک و بر سر گرفت

جـهاندار از اشتاد برگاشت روي

بدان تا نديد از بـهي رنـگ و بوي

بـهي رانـهادند بر شاد ورد

هـمي‌بود برپاي پيش اين دو مرد

پر انديشـه شد نامدار از بـهي

نديد اندر و هيچ فال بـهي

همانگـه سوي آسمان کرد روي

چـنين گفت کاي داور راست گوي

کـه برگيرد آن راکه تو افـگـني

کـه پيوندد آن را که تو بشکـني

چو از دوده‌ام بخت روشن بگشـت

غـم آورد چون روشنايي گذشت

بـه اشـتاد گفت آنچ داري پيام

ازان بي منش کودک زشـت کام

وزان بد سگالان که بي‌دانـشـند

ز بي دانشي ويژه بي رامـش‌اند

هـمان زان سـپاه پراگـندگان

پر انديشـه و تيره دل بـندگان

بـخواهد شدن بخت زين دودمان

نـماند درين تخمه کس شادمان

سوي ناسزايان شود تاج وتخـت

تـبـه گردد اين خسرواني درخت

نـماند بزرگي بـه فرزند مـن

نـه بر دوده و خويش و پيوند مـن

همـه دوستان ويژه دشمن شوند

بدين دوده بد گوي و بد تـن شوند

نـهان آشـکارا به کرد اين بهي

کـه بي توشود تخت شاهي تهي

سخـن هرچ بشنيدي اکنون بگوي

پيامـش مرا کـمـتر از آب جوي

گـشادند گويا زبان اين دو مرد

برآورد پيچان يکي باد سرد