Poem238

Poem238

سخن گوي دهقان چو بنهاد خوان

يکي داسـتان راند از هفتـخوان

ز رويين دژ و کار اسـفـنديار

ز راه و ز آموزش گرگـسار

چـنين گفت کو چون بيامد به بلخ

زبان و روان پر ز گـفـتار تـلـخ

هـمي راند تا پيشش آمد دو راه

سراپرده و خيمـه زد با سـپاه

بـفرمود تا خوان بياراسـتـند

مي و رود و رامشگران خواستـند

برفـتـند گردان لشـکر همـه

نشـسـتـند بر خوان شاه رمه

يکي جام زرين به کـف برگرفـت

ز گشتاسپ آنگه سخن در برگرفت

وزان پـس بـفرمود تا گرگـسار

شود داغ دل پيش اسـفـنديار

بـفرمود تا جام زرين چـهار

دمادم ببـسـتـند بر گرگـسار

ازان پس بدو گفت کاي تيره‌بخـت

رسانـم ترا من به تاج و به تخـت

گر ايدونک هرچت بپرسيم راسـت

بـگويي همه شهر ترکان تراست

چو پيروز گردم سـپارم ترا

بـه خورشيد تابان برآرم ترا

نيازارم آنرا کـه پيوند تـسـت

هـم آنرا کـه پيوند فرزند تسـت

وگر هيچ گردي بـه گرد دروغ

نـگيرد بر مـن دروغـت فروغ

ميانـت بـه خنـجر کنم بدو نيم

دل انجـمـن گردد از تو بـه بيم

چـنين داد پاسـخ ورا گرگـسار

کـه اي نامور فرخ اسـفـنديار

ز من نشود شاه جز گفت راسـت

تو آن کن که از پادشاهي سزاست

بدو گفت رويين دژ اکنون کجاسـت

که آن مرز ازين بوم ايران جداست

بدو چند راهست و فرسنگ چـند

کدام آنـک ازو هسـت بيم و گزند

سپـه چـند باشد هميشه دروي

ز بالاي دژ هرچ داني بـگوي

چـنين داد پاسـخ ورا گرگـسار

کـه اي شيردل خسرو شـهريار

سه راهست ز ايدر بدان شارستان

کـه ارجاسپ خواندش پيکارستان

يکي در سـه ماه و يکي در دو ماه

گر ايدون خورش تنگ باشد بـه راه

گيا هسـت و آبشـخور چارپاي

فرود آمدن را نيابي تو جاي

سـه ديگر به نزديک يک هفته راه

بهشتـم بـه رويين دژ آيد سپاه

پر از شير و گرگـسـت و پر اژدها

کـه از چنگشان کـس نيابد رها

فريب زن جادو و گرگ و شير

فزونـسـت از اژدهاي دلير

يکي را ز دريا برآرد بـه ماه

يکي را نـگون اندر آرد بـه چاه

بيابان و سيمرغ و سرماي سخت

کـه چون باد خيزد به درد درخـت

ازان پـس چو رويين دژ آيد پديد

نه دژ ديد ازان سان کسي نه شنيد

سر باره برتر ز ابر سياه

بدو در فراوان سـليح و سـپاه

بـه گرد اندرش رود و آب روان

کـه از ديدنـش خيره گردد روان

بـه کـشـتي برو بگذرد شهريار

چو آيد بـه هامون ز بـهر شـکار

بـه صد سال گر ماند اندر حـصار

ز هامون نيايدش چيزي بـه کار

هـم‌اندر دژش کشتـمـند و گيا

درخـت برومـند و هـم آسيا

چو اسفـنديار آن سخنها شـنيد

زماني بـپيچيد و دم درکـشيد

بدو گفـت ما را جزين راه نيسـت

بـه گيتي به از راه کوتاه نيسـت

چـنين گـفـت با نامور گرگسار

که اين هفتخوان هرگز اي شهريار

بـه زور و به آواز نگذشت کـس

مـگر کز تن خويش کردست بس

بدو نامور گـفـت گر با مـني

بـبيني دل و زور آهرمـني

به پيشم چه گويي چه آيد نخست

کـه بايد ز پيکار او راه جـسـت

چـنين داد پاسـخ ورا گرگـسار

کـه اين نامور مرد ناباک دار

نخسـتين به پيش تو آيد دو گرگ

نر و ماده هريک چو پيلي سـترگ

دو دندان بـه کردار پيل ژيان

بر و کـتـف فربـه و لاغر ميان

بـسان گوزنان بـه سر بر سروي

هـمي رزم شيران کـند آرزوي

بـفرمود تا همچنانـش به بـند

بـه خرگاه بردند ناسودمـند

بياراسـت خرم يکي بزمـگاه

بـه سر بر نظاره بران جشنـگاه

چو خورشيد بـنـمود تاج از فراز

هوا با زمين نيز بـگـشاد راز

ز درگاه برخاسـت آواي کوس

زمين آهـنين شد سپهر آبـنوس

سوي هفتخوان رخ به توران نـهاد

هـمي رفـت با لشکر آباد و شاد

چو از راه نزديک مـنزل رسيد

ز لـشـکر يکي نامور برگزيد

پـشوتـن يکي مرد بيدار بود

سـپـه را ز دشمن نگـهدار بود

بدو گفـت لشـکر بـه آيين بدار

هـمي پيچـم از گفته گرگـسار

مـنـم پيش رو گر به من بد رسد

بدين کـهـتران بد نيايد سزد

بيامد بـپوشيد خفـتان جنـگ

ببـسـت از بر پشت شبرنگ تنگ

سپـهـبد چو آمد به نزديک گرگ

چـه گرگ آن سرافراز پيل سترگ

بديدند گرگان بر و يال اوي

ميان يلي چـنـگ و گوپال اوي

ز هامون سوي او نـهادند روي

دو پيل سرافراز و دو جنـگـجوي

کـمان را بـه زه کرد مرد دلير

بـغريد بر سان غرنده شير

بر آهرمـنان تيرباران گرفـت

بـه تـندي کمان سواران گرفت

ز پيکان پولاد گشتـند سـسـت

نيامد يکي پيش او تـن درسـت

نـگـه کرد روشـن‌دل اسفنديار

بديد آنک دد سست برگشـت کار

يکي تيغ زهرآبـگون برکـشيد

عـنان را گران کرد و سر درکشيد

سراسر به شمشيرشان کرد چاک

گل انگيخت از خون ايشان ز خاک

فرود آمد از نامور بارگي

بـه يزدان نـمود او ز بيچارگي

سليح و تن از خون ايشان بشست

بران خارستان پاک جايي بجسـت

پر آژنـگ رخ سوي خورشيد کرد

دلي پر ز درد و سري پر ز گرد

هـمي گـفـت کاي داور دادگر

تو دادي مرا هوش و زور و هـنر

تو کردي تـن گرگ را خاک جاي

تو باشي به هر نيک و بد رهنماي

چو آمد سـپاه و پـشوتـن فراز

بديدند يل را بـه جاي نـماز

بـماندند زان کار گردان شگفـت

سپـه يکـسر انديشه اندر گرفت

که اين گرگ خوانيم گر پيل مست

که جاويد باد اين دل و تيغ و دست

کـه بي فره اورنگ شاهي مـباد

بزرگي و رسـم سـپاهي مـباد

برفـتـند گردان فرخـنده راي

برابر کـشيدند پرده‌سراي