Poem270

Poem270

چـنين پاسـخ آوردش اسفنديار

کـه گـفـتار بيشي نيايد به کار

شکـم گرسنه روز نيمي گذشت

ز گـفـتار پيکار بـسيار گشـت

بياريد چيزي کـه داريد خوان

کـسي را که بسيار گويد مـخوان

چو بنهاد رستم به خوردن گرفـت

بـماند اندر آن خوردن اندر شگفت

يل اسـفـنديار و گوان يکـسره

ز هر سو نـهادند پيشـش بره

بـفرمود مـهـتر کـه جام آوريد

بـه جاي مي پخـتـه خام آوريد

بـبينيم تا رستـم اکـنون ز مي

چـه گويد چـه آرد ز کاوس کي

بياورد يک جام مي ميگـسار

کـه کشـتي بـکردي بروبر گذار

بـه ياد شهنـشاه رستم بـخورد

برآورد ازان چـشـمـه زرد گرد

هـمان جام را کودک ميگـسار

بياورد پر باده شاهوار

چـنين گفت پس با پشوتن به راز

کـه بر مي نيايد بـه آبـت نياز

چرا آب بر جام مي بـفـگـني

کـه تيزي نـبيند کهن بشکـني

پشوتـن چـنين گفت با ميگسار

کـه بي‌آب جامي مي افگـن بيار

مي آورد و رامشـگران را بـخواند

ز رستم همي در شگفتي بـماند

چو هنـگامـه رفـتـن آمد فراز

ز مي لعل شد رسـتـم سرفراز

چـنين گفـت با او يل اسفنديار

کـه شادان بدي تا بود روزگار

مي و هرچ خوردي ترا نوش باد

روان دلاور پر از توش باد

بدو گفـت رستم کـه اي نامدار

هـميشـه خرد بادت آموزگار

هران مي که با تو خورم نوش گشت

روان خردمـند را توش گـشـت

گر اين کينه از مـغز بيرون کـني

بزرگي و دانـش برافزون کـني

ز دشت اندرآيي سوي خان مـن

بوي شاد يک چند مهـمان مـن

سـخـن هرچ گفتـم بجاي آورم

خرد پيش تو رهـنـماي آورم

بياساي چـندي و با بد مـکوش

سوي مردمي ياز و بازآر هوش

چـنين گفـت با او يل اسفنديار

کـه تخـمي که هرگز نرويد مکار

تو فردا بـبيني ز مردان هـنر

چو مـن تاختـن را ببندم کـمر

تـن خويش را نيز مسـتاي هيچ

بـه ايوان شو و کار فردا بـسيچ

بـبيني کـه مـن در صف کارزار

چـنانـم چو با باده و ميگـسار

چو از شـهر زاول بـه ايران شوم

بـه نزديک شاه و دليران شوم

هـنر بيش بيني ز گفـتار مـن

مـجوي اندرين کار تيمار مـن

دل رستـم از غم پرانديشـه شد

جهان پيش او چون يکي بيشه شد

کـه گر من دهم دست بـند ورا

وگر سر فرازم گزند ورا

دو کارسـت هر دو به نـفرين و بد

گزاينده رسـمي نو آيين و بد

هـم از بـند او بد شود نام مـن

بد آيد ز گشتاسـپ انـجام مـن

بـه گرد جهان هرک راند سخـن

نـکوهيدن مـن نـگردد کهـن

کـه رستم ز دست جواني بخست

بـه زاول شد و دست او را ببست

هـمان نام مـن بازگردد به ننـگ

نـماند ز من در جهان بوي و رنـگ

وگر کشـتـه آيد به دشت نـبرد

شود نزد شاهان مرا روي زرد

کـه او شهرياري جوان را بکشت

بدان کو سخن گفت با او درشـت

برين بر پـس از مرگ نـفرين بود

هـمان نام مـن نيز بي‌دين بود

وگر من شوم کشته بر دست اوي

نـماند بـه زاولستان رنگ و بوي

شکستـه شود نام دستان سام

ز زابـل نـگيرد کـسي نيز نام

وليکـن هـمي خوب گفتار مـن

ازين پـس بـگويند بر انجـمـن

چـنين گفـت پس با سرافراز مرد

کـه انديشـه روي مرا زرد کرد

کـه چـندين بگويي تو از کار بند

مرا بـند و راي تو آيد گزند

مـگر کاسـماني سخن ديگرست

کـه چرخ روان از گمان برترسـت

هـمـه پـند ديوان پذيري همي

ز دانـش سخن برنگيري هـمي

ترا سال برنامد از روزگار

نداني فريب بد شـهريار

تو يکـتادلي و نديده‌جـهان

جهانـبان بـه مرگ تو کوشد نهان

گر ايدونک گشتاسپ از روي بخـت

نيابد همي سيري از تاج و تخـت

بـه گرد جـهان بر دواند ترا

بـهر سـخـتـئي پروراند ترا

بـه روي زمين يکسر انديشه کرد

خرد چون تبر هوش چون تيشه کرد

کـه تا کيست اندر جـهان نامدار

کـجا سر نـپيچاند از کارزار

کزان نامور بر تو آيد گزند

بـماند بدو تاج و تخـت بـلـند

کـه شايد که بر تاج نفرين کـنيم

وزين داسـتان خاک بالين کـنيم

هـمي جان من در نکوهش کني

چرا دل نـه اندر پژوهـش کـني

به تن رنج کاري تو بر دست خويش

جز از بدگـماني نيايدت پيش

مـکـن شـهريارا جواني مکـن

چـنين بر بـلا کامراني مـکـن

دل ما مـکـن شـهريارا نژند

مياور بـه جان خود و مـن گزند

ز يزدان و از روي مـن شرم‌دار

مـخور بر تـن خويشتن زينـهار

ترا بي‌نيازيسـت از جنـگ مـن

وزين کوشش و کردن آهنگ مـن

زمانـه هـمي تاختـت با سپاه

که بر دست من گشت خواهي تباه

بـماند بـه گيتي ز مـن نام بد

بـه گشتاسـپ بادا سرانجام بد

چو بشـنيد گردنکش اسفـنديار

بدو گـفـت کاي رستـم نامدار

بـه داناي پيشي نگر تا چه گفت

بدانگـه که جان با خرد کرد جفت

کـه پير فريبـنده کانا بود

وگر چـند پيروز و دانا بود

تو چندين همي بر من افسون کني

کـه تا چنـبر از يال بيرون کـني

تو خواهي که هرکس که اين بشنود

بدين خوب گـفـتار تو بـگرود

مرا پاک خوانـند ناپاک راي

ترا مرد هـشيار نيکي‌فزاي

بـگويند کو با خرام و نويد

بيامد ورا کرد چـندي اميد

سپـهـبد ز گفـتار او سر بتافت

ازان پس که جز جنگ کاري نيافت

همي خواهش او همه خوار داشت

زباني پر از تلخ گـفـتار داشـت

بداني کـه مـن سر ز فرمان شاه

نـتابـم نـه از بـهر تخت و کلاه

بدو يابم اندر جهان خوب و زشـت

بدويسـت دوزخ بدو هم بهشـت

ترا هرچ خوردي فزاينده باد

بدانديشـگان را گزاينده باد

تو اکنون به خوبي به ايوان بـپوي

سخن هرچ ديدي به دستان بگوي

سليحـت همـه جنگ را ساز کن

ازين پـس مپيماي با من سخـن

پـگاه آي در جنگ مـن چاره‌ساز

مکـن زين سپس کار بر خود دراز

تو فردا بـبيني بـه آوردگاه

که گيتي شود پيش چشمت سياه

بداني کـه پيکار مردان مرد

چـگونـه بود روز جنـگ و نـبرد

بدو گفت رستم کـه اي شيرخوي

ترا گر چـنين آمدسـت آرزوي

ترا بر تـگ رخش مهمان کـنـم

سرت را بـه گوپال درمان کـنـم

تو در پهلوي خويش بـشـنيده‌اي

بـه گـفـتار ايشان بـگرويده‌اي

کـه تيغ دليران بر اسـفـنديار

بـه آوردگـه بر, نيايد بـه کار

بـبيني تو فردا سـنان مرا

هـمان گرد کرده عـنان مرا

کـه تا نيز با نامداران مرد

بـه خويي بـه آوردگه بر, نـبرد

لـب مرد برنا پر از خـنده شد

هـمي گوهر آن خنده را بنده شد

به رستم چنين گفت کاي نامجوي

چرا تيز گشتي بدين گفـت و گوي

چو فردا بيابي بـه دشـت نـبرد

بـبيني تو آورد مردان مرد

نـه من کوهم و زيرم اسپي چوکوه

يگانـه يکي مردمـم چون گروه

گر از گرز مـن باد يابد سرت

بـگريد بـه درد جـگر مادرت

وگر کـشـتـه آيي بـه آوردگاه

بـبـندمـت بر زين برم نزد شاه

بدان تا دگر بـنده با شـهريار

نـجويد بـه آوردگـه کارزار