Poem115

HomeIranPoetryShahnameh Ferdowsi

وزانـجا    سوي    راه    بـنـهاد    روي
چـنان    چون    بود    مردم   راه‌جوي
هـمي  رفت  پويان  به  جايي  رسيد
کـه    اندر   جـهان   روشـنايي   نديد
شـب  تيره  چون  روي  زنگي  سياه
سـتاره  نـه  پيدا  نه  خورشيد  و ماه
تو  خورشيد  گفتي  به بند اندرسـت
سـتاره    بـه   خـم   کمند   اندرست
عـنان   رخـش  را  داد  و  بنهاد  روي
نـه  افراز  ديد  از  سياهي  نـه جوي
وزانـجا    سوي    روشـنايي    رسيد
زمين   پرنيان   ديد   و   يکـسر   خويد
جـهاني    ز    پيري    شده    نوجوان
هـمـه     سـبزه     و    آبـهاي    روان
همـه  جامـه  بر  برش  چون  آب  بود
نيازش   بـه   آسايش   و   خواب  بود
برون     کرد    بـبر    بيان    از    برش
بـه  خوي  اندرون  غرقه  بد  مغفرش
بـگـسـترد     هر     دو     بر     آفـتاب
بـه  خواب  و  به  آسايش آمد شتاب
لـگام   از  سر  رخش  برداشت  خوار
رها    کرد    بر    خويد   در   کـشـتزار
بپوشيد  چون  خشک شد خود و ببر
گياکرد      بـسـتر      بـسان      هژبر
بـخـفـت    و    بياسود   از   رنج   تـن
هم  از رخش غم بد هم از خويشتن
چو  در  سبزه  ديد اسپ را دشـتوان
گـشاده   زبان   سوي  او  شد  دوان
سوي   رستم  و  رخش  بنـهاد  روي
يکي   چوب   زد   گرم   بر   پاي  اوي
چو    از    خواب   بيدار   شد   پيلـتـن
بدو   دشـتوان   گفت   کاي   اهرمـن
چرا    اسـپ   بر   خويد   بـگذاشـتي
بر        رنـج       نابرده       برداشـتي
ز   گـفـتار   او   تيز   شد  مرد  هوش
بجسـت  و  گرفتش  يکايک  دو گوش
بيفـشرد   و   برکـند   هر   دو   ز  بـن
نـگـفـت   از  بد  و  نيک  با  او  سخن
سبـک   دشتـبان   گوش  را  برگرفت
غريوان   و  مانده  ز  رستم  شگـفـت
بدان      مرز     اولاد     بد     پـهـلوان
يکي     نامـجوي     دلير     و     جوان
بـشد  دشتـبان  پيش  او  با  خروش
پر از خون به دستش گرفته دو گوش
بدو   گـفـت   مردي   چو   ديو   سياه
پلنـگينـه    جوشـن    از    آهن   کلاه
همـه   دشت   سرتاسر  آهرمنست
وگر   اژدها   خفته   بر   جوشنـسـت
برفتـم   کـه  اسپش  برانم  ز  کشت
مرا خود به اسپ و به کشته نهشت
مرا   ديد   برجست   و   يافه  نگـفـت
دو   گوشـم  بکند  و  همانجا  بخفـت
چو    بـشـنيد    اولاد   برگشـت   زود
برون   آمد   از  درد  دل  هـمـچو  دود
کـه  تا  بنگرد  کاو  چه  مردست خود
ابا    او   ز   بـهر   چـه   کردسـت   بد
هـمي    گـشـت   اولاد   در   مرغزار
ابا      نامداران      ز      بـهر     شـکار
چو  از  دشتبان  اين شگفتي شـنيد
بـه   نخـچير   گـه   بر   پي  شير  ديد
عـنان    را    بـتابيد    با    سرکـشان
بدان  سو  که  بود  از  تهمتن  نـشان
چو   آمد  به  تنگ  اندرون  جنـگـجوي
تهمـتـن   سوي   رخش   بنهاد  روي
نشست  از  بر رخش و رخشنده تيغ
کـشيد    و   بيامد   چو   غرنده   ميغ
بدو   گـفـت   اولاد   نام   تو  چيسـت
چـه  مردي  و  شاه و پناه تو کيست
نـبايسـت     کردن     برين    ره    گذر
ره        نره        ديوان        پرخاشـخر
چـنين  گفت  رستم  که  نام  من ابر
اگر     ابر     باشد     بـه    زور    هژبر
هـمـه     نيزه     و     تيغ     بار    آورد
سران    را    سر    اندر    کـنار   آورد
بـه   گوش   تو   گر   نام  مـن  بـگذرد
دم  و  جان  و  خون  و  دلت بـفـسرد
نيامد   بـه   گوشت   به  هر  انجمـن
کـمـند      و     کـمان     گو     پيلـتـن
هران   مام   کاو  چون  تو  زايد  پـسر
کـفـن   دوز   خوانيمـش   ار   مويه‌گر
تو  با  اين  سپـه  پيش  مـن رانده‌اي
هـمي    گو   ز   برگنبد   افـشانده‌اي
نـهـنـگ     بـلا     برکـشيد    از    نيام
بياويخـت   از   پيش   زين   خـم  خام
چو     شير    اندر    آمد    ميان    بره
همـه   رزمگـه   شد   ز  کشته  خره
بـه  يک  زخم  دو  دو  سرافگند  خوار
هـمي  يافت  از  تن  به  يک تن چهار
سران  را  ز  زخمش  بـه  خاک آوريد
سر   سرکـشان   زير   پي  گسـتريد
در   و   دشـت  شد  پر  ز  گرد  سوار
پراگـنده    گشـتـند   بر   کوه   و   غار
هـمي   گشت  رستم  چو  پيل  دژم
کمـندي   به  بازو  درون  شصت  خم
بـه   اولاد   چون  رخـش  نزديک  شد
بـه    کردار   شـب   روز   تاريک   شد
بيفـگـند      رستـم      کـمـند     دراز
بـه    خـم    اندر   آمد   سر   سرفراز
از  اسپ اندر آمد دو دستش ببست
بـپيش  اندر  افگند  و خود برنشست
بدو  گفت  اگر  راست  گويي  سخـن
ز  کژي  نـه  سر  يابم  از  تو  نـه  بـن
نـمايي     مرا     جاي    ديو    سـپيد
هـمان   جاي   پولاد   غـندي   و  بيد
به  جايي  که  بستست کاووس کي
کـسي   کاين   بديها  فگندسـت  پي
نـمايي     و    پيدا    کـني    راسـتي
نياري    بـه    کار    اندرون   کاسـتي
مـن  اين  تخت  و اين تاج و گرز گران
بـگردانـم       از       شاه      مازندران
تو   باشي   برين  بوم  و  بر  شـهريار
ار     ايدونـک     کژي     نياري    بـکار
بدو   گـفـت   اولاد   دل  را  ز  خشـم
بـپرداز   و   بگـشاي   يکباره   چشـم
تـن    مـن    مـپرداز    خيره   ز   جان
بيابي   ز  مـن  هرچ  خواهي  هـمان
ترا     خانـه     بيد     و    ديو    سـپيد
نـمايم   مـن   اين  را  که  دادي  نويد
به  جايي  که بستست کاووس شاه
بـگويم  ترا  يک  به  يک  شـهر  و  راه
از    ايدر    بـه   نزديک   کاووس   کي
صد   افگنده  بخشيده  فرسنـگ  پي
وزانـجا    سوي   ديو   فرسـنـگ   صد
بيايد     يکي     راه    دشوار    و    بد
ميان   دو  صد  چاهساري  شگـفـت
بـه    پيمايش   اندازه   نتوان   گرفـت
ميان  دو  کوهسـت  اين  هول  جاي
نـپريد     بر     آسـمان     بر    هـماي
ز   ديوان   جـنـگي   ده   و   دو   هزار
بـه   شـب   پاسبانـند   بر   چاهسار
چو    پولاد    غـندي   سـپـهدار   اوي
چو  بيدست  و  سنجه  نگـهدار  اوي
يکي   کوه   يابي   مر  او  را  بـه  تـن
بر   و  کتف  و  يالـش  بود  ده  رسـن
ترا  با  چنين  يال  و  دسـت  و عـنان
گذارنده     گرز    و    تيغ    و    سـنان
چـنين   برز   و   بالا   و  اين  کار  کرد
نـه  خوب  است  با  ديو  جستن نبرد
کزو  بگذري  سنگلاخست  و  دشـت
کـه    آهو   بران   ره   نيارد   گذشـت
چو   زو   بگذري   رود  آبـسـت  پيش
کـه  پهناي  او  بر  دو  فرسنگ  بيش
کـنارنـگ      ديوي      نـگـهدار     اوي
هـمـه   نره   ديوان   بـه  فرمان  اوي
وزان    روي    بزگوش    تا   نرم   پاي
چو  فرسنگ  سيصد  کشيده سراي
ز      بزگوش     تا     شاه     مازندران
رهي   زشـت   و  فرسنگـهاي  گران
پراگـنده      در      پادشاهي     سوار
هـمانا    کـه    هستـند   سيصدهزار
ز   پيلان   جنـگي   هزار  و  دويسـت
کزيشان به شهر اندرون جاي نيست
نـتابي   تو   تـنـها   و   گر   ز   آهـني
بـسايدت        سوهان        آهرمـني
چـنان   لـشـکري   با   سليح  و  درم
نـبيني     ازيشان     يکي     را    دژم
بخـنديد    رسـتـم    ز    گفـتار    اوي
بدو   گفـت   اگر  با  مـني  راه  جوي
بـبيني     کزين     يک    تـن    پيلـتـن
چـه     آيد    بران    نامدار    انـجـمـن
بـه        نيروي        يزدان       پيروزگر
بـه  بخـت  و  به  شمشير  تيز و هنر
چو    بينـند    تاو    بر    و    يال   مـن
بـه   جنـگ   اندرون  زخم  گوپال  من
بـه  درد  پي  و  پوستشان  از نـهيب
عـنان    را    ندانـند    باز    از    رکيب
ازان  سو  کجا  هسـت  کاووس  کي
مرا     راه    بـنـماي    و    بردار    پي
نياسود    تيره    شـب   و   پاک   روز
هـمي   راند   تا  پيش  کوه  اسـپروز
بدانـجا   کـه   کاووس   لشکر  کشيد
ز     ديوان    جادو    بدو    بد    رسيد
چو  يک  نيمه  بگذشت از تيره شـب
خروش  آمد  از  دشت  و بانگ جلـب
بـه     مازندران     آتـش     افروخـتـند
به  هر جاي شمعي همي سوختند
تهمتـن  به  اولاد  گفت  آن  کجاست
که  آتش  برآمد  همي چپ و راست
در   شـهر   مازندران   است   گـفـت
کـه  از  شب  دو  بهره  نيارند  خفـت
بدان    جايگـه    باشد    ارژنـگ    ديو
کـه   هزمان   برآيد   خروش   و  غريو
بخـفـت   آن   زمان  رستم  جنگجوي
چو   خورشيد   تابنده   بـنـمود   روي
بـپيچيد      اولاد     را     بر     درخـت
بـه   خم   کمندش  درآويخت  سخت
بـه     زين    اندر    افـگـند    گرز    نيا
هـمي    رفـت   يکدل   پر   از   کيميا